روش‌های تکثیر گیاهان به زبان ساده
همه ما تمایل داریم یک باغ کوچک ایجاد کنیم و خانه خود را با گیاهان سرپوشیده‌ی زیبا و جذاب تزیین کنیم.
اما بسیاری از ما نمی‌دانیم که چگونه می‌توانیم این کار را انجام دهیم.
برخی از افراد گیاهان را از پرورش دهندگان یا مراکز پخش گل و گلفروشی‌ها خریداری می‌کنند.
برای داشتن گیاهان زیبا برای منزل نیاز به هزینه کردن نیست و فقط کافیست راه و روش تکثیر کردن گیاهان را آموزش ببینید تا بتوانید گیاه موردنظر خود را بدون هزینه کردن و با کمترین امکانات برای منزل خود داشته باشید.
در این مقاله قصد داریم تا روش‌های تکثیر گیاهان را به شما آموزش دهیم تا بتوانیم به شما کمک کنیم که باغ کوچک خود را در منزل سرسبز کنید.
برای تکثیر گیاهان آبیاری موضوع مهمی است که می‌توانید از مراکز فروش وسایل آبیاری قطره ای تجهیزات موردنیاز آبیاری را خریداری کنید.
روش‌های تکثیر گیاهان
تکثیر را می‌توان ضرب یا تولید گیاهان بیشتر از یکی توصیف کرد که می‌توانید با استفاده از یک گیاه والد انجام دهید.
به دلیل تجاری‌سازی محصولات، گیاهان را به چندین بخش برای رشد تقسیم کرده‌اند.
تمام تکنیک‌های طراحی شده برای رسیدن به اهداف خاص، مانند یکنواختی در محصولات، افزایش بهره‌وری، گیاهان مقاوم در برابر بیماری، و گیاهان با شخصیت‌های تغییر یافته در نظر گرفته می‌شوند.
عمدتا این تکنیک‌ها بسته به نوع انتشار به دو دسته تقسیم می‌شوند: تکثیر جنسی و تکثیر غیرجنسی.
تکثیر جنسی گیاهان
روشی است که معمولا در طبیعت اتفاق می‌افتد. این شیوه معمولا از طریق بذری صورت می‌گیرد که خود گیاه از تلاقی سلول جنسی نر (گرده) و سلول جنسی ماده (تخمک) انجام می‌دهد.
شیوه تکثیر جنسی به وسیله بذر برای گیاهان گلدار و به وسیله هاگ برای گیاهان بی‌گل است.
اکثر گیاهان زراعی و بیشتر گیاهان باغی با این روش تکثیر می‌شوند که البته باید تاثیر انواع نور برای رشد گیاهان در نظر گرفته شود.
در این نوع تکثیر، گیاهان متولد شده در عین حال که در بسیاری از صفاتشان شبیه به والدین خودشان هستند ولی ممکن است در بعضی دیگر از صفات خود با آن‌ها متفاوت باشند و صفات منحصر به فرد خود را پیدا کنند.
این روش قدیمی و ساده و موثر برای گل‌های زینتی و یا گیاهان گلدار و سبزیجات و میوه‌ها و گیاهان دارویی استفاده می‌شود.
در این روش این اجازه داده می‌شود تا تنوع ژنتیکی در گونه‌های گیاهی انجام پذیرد و گونه‌های جدید بیشتر با تعداد بالاتر به وجود بیاید.
همچنین دانه‌ها را می‌توان برای مدت زمان طولانی ذخیره کرد.
مزایای تکثیر به وسیله بذر عبارت است از:
- در این روش می‌توان به وسیله بذر، راحت‌تر و سریع‌تر و ارزان‌تر از تکثیر غیر جنسی گیاه را تکثیر کرد.
- بذر را می‌توان به مدت طولانی انبار کرد و هر زمان که نیاز دارید می‌توانید از آن استفاده کنید و جا به جا کردن آن نیز به راحتی انجام می‌شود.
- از آنجایی که به واسطه بذر بیماری ویروسی انتقال پیدا نمی‌کند پس می‌توانیم بدون هیچ گونه نگرانی از آن استفاده کرد.
معایب تکثیر به وسیله بذر عبارت است از:
- در این روش بعضی از صفات و ویژگی‌های گیاه با گیاه اصلی متفاوت می‌شود لذا گیاه حاصل ممکن است آن ویژگی مطلوب را نداشته باشد.
- در این روش ممکن است مرغوبیت و مقدار محصول در فصول بعدی کاهش یابد و همچنین در بعضی از محصولات زمان بیشتری برای میوه دادن درختان و بارور شدن آن‌ها نیاز است.
با توجه به معایب ذکر شده، بیشتر علاقه‌مندان به تکثیر گیاه در سراسر جهان، به روش‌های انتشار غیرجنسی روی آورده‌اند و بیشتر از این روش برای تکثیر گیاهان خود استفاده می‌کنند.
تکثیر غیر جنسی گیاهان
به فرایندی گفته می‌شود که برای تولید یک گیاه جدید، والدین آن گیاه حذف شده است و یک قطعه از گیاه والد گرفته می‌شود که قلمه نامیده می‌شود و این قلمه تشویق می‌شود تا به عنوان یک گیاه مستقل رشد کند.
بعضی از گیاهان خیلی راحت‌تر ریشه تشکیل می‌دهند. شما می‌توانید یک قلمه از گیاه را روی میز گذاشته تا ریشه‌های کوچکی تشکیل دهد و در برخی از گیاهان دیگر با قرار دادن قلمه‌های خود در یک فنجان آب ریشه تشکیل می‌شود.
در این روش چون از قطعات رویشی گیاهان مانند برگ و ساقه و ریشه یا اندام اصلاح شده استفاده می‌شود به آن تکثیر غیرجنسی گیاه گفته می‌شود.
این روش بهترین راه برای کلون کردن گیاهان است که به معنای تولید گیاهان مشابه به والدین خود است.
تکثیر غیر جنسی شامل چند نمونه است مانند برش، بخش، پیوند، جوانه زدن، و تکنیک‌های کشت بافت. این تکنیک‌ها عمدتا برای تولید گیاهان باغبانی مورد بهره برداری تجاری قرار می‌گیرند.
اکثر قلمه‌های گیاه هیچ سیستم ریشه‌ای برای خود ندارند و در صورت عدم تحقق شرایط مناسب احتمالا از دهید راتاسیون (بی آبی بدن) می‌میرند.
قلمه‌ها به یک محیط مرطوب نیاز دارند که البته نباید خیلی مرطوب باشد زیرا برش‌ها در آب زیاد پوسیده می‌شوند. برای این کار می‌توانید از ورمیکولیت، زغال سنگ، پشم سنگ، گلوله‌های رس منبسط شده و حتی آب با توجه به شرایط مقتضی استفاده کنید.
باید بدانید که در این مرحله هرگز نباید از خاک استفاده شود. زیرا محیط باید مرطوب باشد (این به طور کلی به معنای قرار دادن قلمه‌ها در زیر یک ورق پلاستیکی یا در فضای محدود دیگری است که می‌توان هوا را مرطوب نگه داشت) و همچنین باید سایه نسبی ایجاد کرد تا از خشک شدن قلمه جلوگیری شود.
پس از قرار دادن قلمه‌ها در محیط مناسب با سمپاش نازل یا بطری اسپری مستر آن‌ها را کاملا سیرآب کنید.
بعد از سیراب شدن اولیه اجازه دهید که محیط دوباره خشک شود و مجدد با هدف مرطوب نگه داشتن محیط با کمک مه‌پاش آب‌پاشی کنید اما مراقب باشید محیط غرقاب نشود.
بعد از ریشه دار شدن قلمه می‌توانید آن را در خاک مناسب گیاه قرار دهید و در شرایط مناسب از آن مراقبت کنید.
همچنین موقع قلمه گرفتن باید برش به درستی گرفته شود.
در کشورهایی که آب و هوای معتدل دارند قلمه‌های ساقه چوب جوان را در بهار و قلمه‌های چوب سخت شده را در زمستان می‌گیرند که باید به اندازه مناسبی باشند و مقدار شاخ و برگ معینی داشته باشند.
به عنوان مثال طول ساقه قلمه از چوب نرم بین ۱۰-۱۵ سانتی متر و از چوب سخت بین ۲۰-۲۵ سانتی متر باشد.
همچنین دو سوم شاخ و برگ قلمه‌های ساقه چوب نرم باید برداشته شود. برای قلمه‌های ساقه چوب سخت حذف کامل شاخ و برگ ضروری است.
شما در منزل می‌توانید از این روش برای تهیه و تکثیر گیاهان استفاده کنید.
انواع روش تکثیر غیر جنسی عبارت است از:
- برش زدن
- بخش کردن
- پیوند زدن
- جوانه زدن
- کشت بافت
در ادامه هر یک از موارد فوق را بررسی خواهیم کرد.
1. برش زدن
این کار باعث بریده شدن قسمت رویشی گیاه می‌شود زیرا در این روش باید قسمتی از گیاه را جدا کنیم تا از آن گیاه جدیدی تولید شود که این بریدگی از سه قسمت گیاه انجام می‌شود:
- برش ساقه
- برش برگ
- برش ریشه
2. بخش کردن
این یک روش مناسب برای گیاهان چند ساله است (گیاهانی که بیش از دو سال عمر می‌کنند).
این روش شامل تقسیم گیاه با حفر و جداسازی بخشی از قسمت‌های جوان‌تر و انتقال آن به مکانی است که از قبل آماده شده است.
این روش به گیاه کمک می‌کند تا جوان بماند و باعث کاهش رقابت برای جذب مواد مغذی می‌شود زیرا مکان جدید دارای مواد مغذی بیشتری است.
3. پیوند زدن
این روش شامل بریدن شاخه‌ای از یک گیاه و پیوند زدن به ساقه گیاه دیگر است که باهم یک گیاه جدید را تشکیل می‌دهند.
در این روش باید دستان خود را استریل کنید تا مطمئن شوید که هیچ گونه عفونت را به گیاه انتقال نمی‌دهید.
4. جوانه زدن
در این روش یک برش در پایه گیاه ایجاد می‌کنید و یک جوانه منفرد از یک گیاه دیگر با مقدار کمی ساقه یا بدون ساقه را وارد برش ایجاد کرده می‌کنید تا این جوانه به عنوان یک گیاه جدید درون این برش رشد کند.
5. کشت بافت
این جدیدترین و پیشرفته‌ترین تکنیک است که بافت‌های گیاهی در محیط‌های کنترل شده و استریل شده رشد می‌کنند.
از این روش به طور گسترده برای تحقق اهداف تجاری و تولید کلون گیاهان یا تولید انبوه گیاهان استفاده می‌شود.
همچنین این تکنیک مزایای بیشتری نسبت به روش‌های سنتی که در بالا توضیح داده شده دارد.
مزایای تکنیک کشت بافت عبارت است از:
- این امکان را ایجاد می‌کند که شما بتوانید کلون یا کپی دقیق گیاه مادر را مجدد تولید کنید.
- با استفاده از این تکنیک می‌توان گیاهانی با صفات یا شخصیت‌های دلخواه پرورش داد.
- برای تکثیر گیاهان بدون بذر مفید است.
- در این روش تولید گیاهان را در مدت زمان کوتاه‌تری در مقایسه با تکنیک‌های سنتی فراهم می‌کند.
- گیاهانی که با روش‌های سنتی به سختی رشد می‌کنند با این روش رشد بهتری دارند.
- گیاهان بدون بیماری می‌توانند تولید شوند.
- تولید انبوه گیاهان با این تکنیک امکان‌پذیر است.
- بهره‌وری گیاه افزایش می‌یابد.
- حمل و نقل گیاهان آسان می‌شود.
اینکه کدام تکنیک را باید انتخاب کنید بستگی به نوع گیاهی دارد که میخواهید تکثیر کنید و اینکه اهداف شما از تکثیر گیاه چیست چقدر زمان و تلاش برای روند کاشت گیاه میخواهید صرف کنید.
بنابراین با در نظر گرفتن شرایط موجود، انتخاب خود را انجام دهید و شروع به سرسبز کردن منزل خود کنید.
پاسخ دهید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.